8 adaptogenów dla wzmocnienia organizmu i podniesienia odporności!

30 października 2019 Monika Żeleźnik Zdrowie

Jeśli rano ledwo wstajesz z łóżka, ciągle jesteś zmęczony, osłabiony, łapiesz infekcje, źle śpisz i ogólnie „masz dość”, to znaczy, że czas sięgnąć po adaptogeny.

Czym są adaptogeny i dlaczego ich działanie może Ci pomóc, przeczytasz w poniższym artykule.

Czym są adaptogeny?

Adaptogeny to biologicznie aktywne substancje pochodzenia naturalnego, zawarte w roślinach lub grzybach, które ułatwiają proces przystosowania się (adaptacji) do niekorzystnych warunków zewnętrznych. Po raz pierwszy terminu „adaptogen”użył N.V. Lazarew –radziecki badacz, w odniesieniu do grupy rzadkich substancji, które podnosiły niespecyficzną odporność organizmu, zwiększały jego wydolność i przeciwdziałały stresowi. Trzy kryteria, które obecnie powinna spełniać substancja, aby zaliczono ją do grupy adaptogenów to:

a) brak szkodliwości dla odbiorcy,
b) posiadanie właściwości modulujących i zwiększających odporność organizmu,
c) posiadanie możliwości normalizowania i usprawniania funkcji organizmu.

Wśród grupy spełniającej powyższe założenia, wymienia się surowce takie jak: Ashwagandha, Bakopa, Cytryniec chiński, Eleuterokok kolczasty, Traganek szerokolistny, Tarczyca bajkalska, Różeniec górski, grzyb Reishi.

Właściwości adaptogenów

Adaptogeny, posiadają szereg korzystnych właściwości dla organizmu, które różnią się w zależności od gatunku surowca adaptogennego, po który zdecydowaliście się sięgnąć. Ich ogólne działanie obejmuje:

  • zwiększenie odporności na stres poprzez oddziaływanie na oś podwzgórze-przysadka-nadnercza (oś HPA),
  • regulacje układu hormonalnego, a w tym wsparcie gruczołów wydzielania dokrewnego,
  • wzrost wydajności fizycznej, zwiększenie siły i sprawności seksualnej,
  • normalizacje snu i wsparcie efektywnego wypoczywania,
  • redukcje poziomu lęku i stanów depresyjnych,
  • wzmocnienie odporności.

A poniżej kilka szczegółowych opisów tych niesamowitych substancji.

8 adaptogenów o szczególnych właściwościach:

1) Ashwagandha

Ashwagandha (Withania somnifera) –należy do rodziny psiankowatych i w klimacie subtropikalnym, z którego się wywodzi, jest całorocznym, wiecznie zielonym krzewem. Głównym źródłem witanolidów odpowiadających za właściwości adaptogenne rośliny jest korzeń, natomiast samo ziele posiada działanie przeciwbakteryjne i przeciwnowotworowe. Ashwaganda jest jednym z chętniej wybieranych adaptogenów, a jej właściwości uspokajające były już od dawna znane i używane w medycynie ajurwedyjskiej. Poza obniżeniem stresu Withania somnifera wykorzystywana jest w przypadku:

  • problemów z koncentracją i zapamiętywaniem,
  • w zaburzeniach pracy tarczycy, nadnerczy i jąder, regulując działanie układu dokrewnego,
  • łagodnej depresji, lęków i bezsenności,
  • fizycznej i psychicznej niewydolności organizmu,
  • anemii (ze względu na wysoką zawartość żelaza),
  • zaburzeń płodności, zwiększając poziom testosteronu u mężczyzn,
  • dolegliwości menopauzalnych i
  • zaburzeń funkcjonowania układu immunologicznego (osłabienie odporności).

W badaniach przeprowadzonych na Whithania somnifera przez Bhattacharya S. K i innych w 2000 roku wykazano również jej właściwości ochronne wobec wątroby, które swoją aktywnością zbliżone są do hepatoprotekcyjnego działania sylimaryny w przypadku narażenia organizmu na obciążenie metalami ciężkimi.

2) Brahmi

Brahmi (Bacopa monnieri) –była stosowana już tysiące lat temu w systemie medycyny ajurwedyjskiej, jako lek na padaczkę, bezsenność, czy zaburzenia lękowe. Jej nazwa wywodzi się od słowa Brahma –jednego z głównych Bogów hinduizmu. Swoje właściwości, które w szerokim stopniu obejmują układ neurologiczny zawdzięcza głównie dużej zawartości bakozydów (saponin steroidowych), chociaż w jej składzie można również znaleźć flawonoidy, takie jak: luteolina i apigenina o działaniu przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym. Preparaty na bazie Bacopy usprawniają funkcje mózgu, korzystnie wpływają na pamięć, koncentrację i obniżają stres. Mają udział w terapii chorób neurodegeneracyjnych, takich jak Alzheimer, czy Parkinson. Dodatkowe właściwości, które przypisywane są Brahmi, obejmują działanie:

  • przeciwbakteryjne,
  • hepatoprotekcyjne,
  • kardioprotekcyjne,
  • przeciwwrzodowe,
  • przeciwzapalne,
  • chelatacyjne względem metali toksycznych,
  • moczopędne, a także pobudzające miesiączkowanie.

Badania kliniczne potwierdzają dobre efekty zastosowania bakozydów w celu polepszenia procesów poznawczych u osób z padaczką lub po udarze mózgu, a także w odbudowie funkcji mentalnych u dzieci z zaburzeniami ADHD.

3) Cytryniec chiński

Cytryniec chiński (Schisandra chinensis) –jest nazywany „rośliną o pięciu smakach –o kwaśnym miąższu, słodkiej skórce, słonych jądrach nasion oraz cierpkich gorzkich nasionach z żywicznym posmakiem”. Posiada owoce wyjątkowo zasobne w witaminę C, dlatego zalecany jest w przeziębieniach i osłabieniu organizmu. Jego właściwości adaptogenne zwiększają odporność na stres i czynniki patogenne, a także wpływają na dobre samopoczucie. Preparaty na bazie cytryńca są również znane i wykorzystywane w przypadku osłabienia wątroby, miażdżycy i spowalniania procesów starzenia się.

4) Eleuterokok kolczasty

Eleuterokok kolczasty (Eleutherococcus senticosus) –potocznie zwany żeń-szeniem syberyjskim to cenny krzew, którego surowcem zielarskim jest cała roślina. Eleuterokok to roślina o działaniu immunostymulującym, zwiększająca odporność fizyczną i psychiczną organizmu, dlatego z powodzeniem wykorzystywany jest w przypadku:

  • nerwic,
  • depresji,
  • zaburzeń lękowych,
  • korzystnie wpływa na regulacje osi HPA usprawniając funkcjonowanie gruczołów dokrewnych,
  • łagodzi dolegliwości menopauzalne.

Wysoka zawartość fitosteroli w surowcu roślinnym stanowi czynnik lipotropowy regulujący przemianę tłuszczy, co przeciwdziała stłuszczeniu wątroby, serca i nerek. „Działa profilaktycznie również podczas chemioterapii, zmniejszając toksyczny wpływ cytostatyków na zdrowe tkanki organizmu”. (Lamer-Zarawska, 1994). Natomiast we wcześniejszych badaniach z 1987 (Minkova i Pantev) roku wykazano, że ekstrakt z eleuterokoka działa radioochronie i przyspiesza procesy regeneracji po napromieniowaniu.
Spożywanie preparatów zawierających żeń-szeń syberyjski doda energii, zmniejszy senność, wyreguluje łagodnie rozchwiane emocje, czy hormony. Jeśli jesienna depresja czai się za rogiem, to właśnie eleuterokok może być dla niej wrogiem. :)

5) Różeniec górski

Różeniec górski (Rhodiola rosea) –złoty korzeń to roślina, której surowcem jest zgrubiałe kłącze o złotym kolorze i różanym zapachu, od dawna znana i wykorzystywana przy migrenach, a także zmęczeniu fizycznym i psychicznym. Różeniec bardzo dobrze wpływa na układ nerwowy, koncentracje i spostrzegawczość. Redukuje zmęczenie, zwiększa odporność na stres, przez co bardzo dobrze się sprawdzi w okresach nasilonego wysiłku umysłowego –egzaminy, sesje itp.
Ze względu na swoje właściwości zwiększające wydolność płciową obu płci był kiedyś darowany, jako najdroższy prezent dla młodej pary, w celu spłodzenia dużej ilości zdrowych dzieci. Ponadto złoty korzeń reguluje ciśnienie, ostrość słuchu i wzroku, a także sprawdza się w schorzeniach żołądka i wątroby. Jako surowiec dobrze zadziała zarówno w przypadku osób młodych, jak i w podeszłym wieku.

6) Tarczyca bajkalska 

Tarczyca bajkalska (Scutellaria baicalensis) –jest wieloletnią byliną naturalnie występującą we wschodniej Azji, chociaż uprawa w Europie również jest możliwa. Jest jednym z 50 najważniejszych ziół stosowanych w medycynie japońskiej i chińskiej (TCM). Posiada właściwości przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Jako jeden z nielicznych adaptogenów wspaniale sprawdza się w przypadku dolegliwości alergicznych i astmatycznych. Działa antyoksydacyjnie, przeciwzapalnie i przeciwmiażdżycowo. Za jej zdrowotne właściwości odpowiadają duże ilości koenzymu Q10, a także flawonoidów, w tym bajkaliny i wagonzydu. W badaniach in vitro tarczyca bajkalska wykazała działanie hamujące wzrost nowotworów wątroby, okrężnicy, a także gruczołu krokowego.

7) Traganek błoniasty i szerokolistny

Traganek błoniasty i szerokolistny (Astralagus membranaceus i Astralagus glycyphyllos) –należą do roślin strączkowych. W większości preparatów stosowany jest traganek błoniasty, zwany inaczej tragankiem chińskim, czy też mongolskim. Traganek szerokolistny jest naszą rodzimą odmianą, a jego korzeń nie ustępuje swoimi właściwościami względem chińskiego Astralagusa.

Traganek posiada właściwości korzystnie wpływające na układ oddechowy i jest szczególnie wykorzystywany w chorobach, takich jak: przeziębienie, grypa, zapalenie oskrzeli, płuc, mononukleoza itp. Preparaty na bazie traganka są zalecane do terapii odporności w okresie jesienno-zimowym. Jego antyperspiracyjne właściwości doskonale sprawdzają się w przypadku wzmożonej potliwości, nocnych potów, czy również okołomenopauzalnej potliwości.

Astralagus wpływa korzystnie na wydolność wątroby i nerek, a także na poprawę apetytu. W ostatnich latach Astralagus pojawia się w badaniach dotyczących wolniejszego skracania się telomerów, a co za tym idzie fizycznego spowalniania starzenia się komórek. Czy to materiał na eliksir długowieczności?

8) Reishi

Reishi (Ganoderma lucidum) –inaczej lakownica lśniąca, to grzyb, który od tysiącleci był wykorzystywany na szereg dolegliwości przez medycynę wschodu, łącznie z tym że miał on być sposobem na długowieczność. Ganoderma w swoim składzie zawiera wiele wartościowych substancji, takich jak: triterpeny, polisacharydy, aminokwasy, białka, błonnik pokarmowy, german organiczny, enzymy i inne.

Jego właściwości adaptogenne można przyrównać do działania żeń-szenia syberyjskiego, jednak Reishi, jako nieliczny z preparatów działa z wysoką skutecznością w przypadku alergii. Posiada właściwości: przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, immunomudulacyjne, detoksykujące, antyalergiczne, antyoksydacyjne.
Lista dobroczynnego zastosowania Ganodermy jest bardzo długa. German organiczny może stymulować szpik kostny do wytwarzania nowych ciałek krwi, przeciwdziałając anemii, gorzkie składniki Reishi obniżają poziom histaminy i rozluźniają mięśnie tchawicy w przypadku astmy. Kwas ganodermowy znacznie poprawia stan skóry w dolegliwościach, takich jak: grzybica, łuszczyca, czy trądzik młodzieńczy.

Preparaty zawierające Ganoderma lucidium obniżają poziom cholesterolu, cukru we krwi, ciśnienia, a także wytwarzania kwasu moczowego, który często jest przyczyną stanów zapalnych i obrzęków stawów. Reishi jest dobre tak naprawdę w każdej dolegliwości jako wsparcie odporności, regulacja funkcjonowania organów i detoksykacja, ale przede wszystkim warto je zastosować, jako stabilne wzmocnienie przeciw chorobom.

 

Bibliografia:

  • Bhattacharya A., Ramanathan M., Ghosal S., Bhattacharya S. K. 2000, Effect of Withania somnifera glycowithanolides on iron-induced hepatotoxicity in rats. Phytotherap. Res., 14 (7): 568 —570
  • Błach-Olszewska Z., Lamer-Zarawska E., 2008, Come Back to Root –Therapeutic Activities of Scutellaria baicalensis Root in Aspect of Innate Immunity Regulation –Part I, Advances in Clinical and Experimental Medicine, 17, 3, 337–345
  • Błecha K., Potencjał przeciwnowotworowy wybranych substancji roślinnych, Centrum Ziołolecznictwa Ojca Grzegorza Sroki
  • Dąbrowska-Bernstein B., Moskalik M., Wydro D., 2015, Adaptogeny korygujące reakcję organizmu na stres i zaburzenia homeostazy - pomocą w prewencji chorób cywilizacyjnych, https://www.researchgate.net/publication/299135622
  • Devendra PSS, Preeti B, Santanu B, Gajanan D, Rupesh D. Brahmi (Bacopa monnieri) as functional food ingredient in food processing industry. J Pharmacogn Phytochem. 2018;7(3):189-194
  • Kwieciński Adam;Reishi –nadzieja współczesnej medycyny;
  • Lamer-Zarawska E. 1994. Rośliny adaptogenne i regulatory układu odpornościowego. Wiad. Ziel. 11: 4 —7
  • Łojewski M., Muszyńska B., Sułkowska-Ziaja K., 2014, Bacopa monnieri L. Pennell –roślina o wielokierunkowym działaniu leczniczym. Postępy fitoterapii, 2: 84-89;
  • Minkova M., Pantev T. 1987. Effect of Eleutherococcus extract on the radioprotective action of adeturone. Acta Physiol. Pharmacol. Bulg. 13 (4): 66 —70.
  • Obidoska G., Sadowska A., 2004, Rośliny o działaniu adaptogennym. Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, nr 233: 163-171
  • Rastogi M. Prevention of age-associated neurodegeneration and promotion of healthy brain ageing in female Wistar rats by long term use of bacosides. Biogerontol 2012;13:183-195
  • http://www.adaptogeny.rzeszow.pl/articles.php?lng=pl&pg=32&mnuid=1&tconfig=0
Dodaj komentarz

Redakcja zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób, zawierających słowa wulgarne lub nie odnoszących się merytorycznie do tematu obiektu.
Twój komentarz wyświetli się zaraz po tym, jak moderator go zatwierdzi.
Dziękujemy i zapraszamy do dyskusji!





03 lipca 2019

Beech – buk czerwony

Buk jest pięknym i wyniosłym drzewem o szarej korze, a jego esencja pozwala przywrócić harmonię i zgodę ze światem....

14 maja 2020

Ewitamina – świętuje swoje pierwsze urodziny!

To już rok, kiedy jesteście z nami - dziękujemy :)...

21 kwietnia 2020

Mniszek lekarski (Taraxacum officinale) na wsparcie odporności, wątroby i odchudzania

Mniszek lekarski to wspaniały surowiec zielarski, znany od dawna pod wieloma nazwami, takimi jak: mniszek pospolity, dmuchawiec, mlecz, męska stałość, lwi ząb, ...

Informacje zamieszczone na stronie internetowej nie stanowią profesjonalnej porady medycznej ani instrukcji użycia. W żadnym wypadku treści zamieszczone na stronie internetowej nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane ceny są cenami brutto.

Regeneracja